In Nederland gaan we vaak uit van de kracht van het balbezit. Toch kan een vloeiende counter ook heel mooi en effectief zijn. In België raken ze niet uitgepraat over de snelle tegenaanval waarmee ze Japan verrasten op het WK in 2018. En José Mourinho behaalde zijn grootste successen met Inter door zich te concentreren op de omschakel-momenten. Maar hoe kun je dit omzetten naar Football Manager?
De countertactiek
Bij een countertactiek zijn twee dingen heel belangrijk; Ruimte en spelers die de ruimte zien en kunnen gebruiken. Voor het ontstaan van die ruimte ben je afhankelijk van de tegenstander, maar je kunt het uiteraard een handje helpen. De bedoeling van een countertactiek wordt zo duidelijk. De andere partij vooruit lokken, zonder een kans weg te geven, om vervolgens de bal te veroveren en de tegenstander aan te vallen voor ze zich kunnen herorganiseren.
Hoe brengen we dit idee in de FM-praktijk? In principe kan vanuit elke formatie een countertactiek gemaakt worden. Toch zou ik aanraden om bij de formatie al na te denken over de moeilijke balans tussen defensieve stabiliteit en voldoende slagkracht voorin. We gaan in dit voorbeeld vertrekken vanuit een 4-3-3 opstelling. Doordat we het elftal een beetje laten inzakken bestaat de kans dat de spits geïsoleerd komt te staan voorin. Door te kiezen voor een aanvallende middenvelder (4-2-3-1) lossen we dit al op. Indien nodig kun je ervoor kiezen om de buitenspelers iets achteruit te plaatsen zodat ze zeker de back van de tegenstander niet laten lopen. Zo krijg je een 4-4-1-1 met een sterke defensieve basis, zonder dat je spits op een eiland staat.
Mentaliteit en spelersrollen
De mentaliteit die je instelt speelt ook een grote rol. Je zou kunnen denken dat bij een countertactiek gekozen moet worden voor een meer defensieve mentaliteit. Dit is echter niet het geval. In tegendeel. De mentaliteit bepaalt voor een belangrijk deel hoeveel risico’s je spelers zullen nemen aan de bal. Bij een defensieve mentaliteit zal dit beperkt zijn waardoor je spelers eerder kiezen voor het ‘tikkie breed’ of ‘tikkie terug’. Een counter kan enkel succesvol zijn via snelle verticale passing, we kiezen hier dus voor een gebalanceerde of meer aanvallende mentaliteit.
Bij het kiezen van de spelersrollen zijn er vele opties mogelijk. Belangrijk is dat er spelers zijn die de bal snel vooruit brengen. Dit kan gebeuren via een dribbel of een goede pass. Voorin is de wisselwerking tussen de ’10’ en de spits belangrijk. Je kunt ervoor kiezen de spits de bal te laten ophalen met een ondersteunende rol en de aanvallende middenvelder eroverheen laten gaan. Het alternatief is om de bal te laten inleveren bij de aanvallende middenvelder die vervolgens de spits, of de vleugelspelers, de ruimte in kan sturen.
In het voorbeeld hieronder zijn de vleugelspelers de jongens die het veld snel kunnen oversteken met de bal aan de voet. De ballen kunnen ook worden ingeleverd bij de aanvallende middenvelder die vervolgens de doorsteekballen zal geven.
Teaminstructies
Voor de teaminstelling beginnen we dit keer bij de instellingen zonder bal. Te ver inzakken is niet aan te raden omdat je dan de pech over jezelf afroept. Als je volledig terugzakt in je eigen strafschopgebied geef je de tegenstander alle kans om ballen voor te zetten of van afstand te schieten. Als ze dit teveel kunnen doen zal er altijd wel een invliegen. Om dit te voorkomen, maar toch de tegenstander vooruit te lokken kiezen we voor een compact team bij balverlies. Afhankelijk van de snelheid van je verdedigers kun je kiezen voor de combinatie ‘normale defensieve lijn’ – ‘lagere interventielijn’ of ‘hogere defensieve lijn’ – ‘normale interventielijn’. Dit zou voldoende moeten zijn om ruimte te creëren voor de tegenaanval.
In de omschakeling kun je ervoor kiezen om te hergroeperen. Dit verkleint de kans dat de tegenstander gevaarlijk is op de counter en dat er lange ballen over je verdediging vliegen. Als je deze keuze maakt vergroot je wel opnieuw de kans op voorzetten en afstandsschoten. Bij het veroveren van de bal kiezen we uiteraard voor ‘counter’. Toch is dit zeker niet noodzakelijk om te kunnen counteren. Zoals eerder aangegeven zijn ruimte en spelers die de ruimte zien de belangrijkste factoren.
De baldistributie is volledig afhankelijk van de individuele kwaliteiten van je keeper. Als je een keeper hebt die goed kan uitgooien (bijvoorbeeld Kasper Schmeichel), moet je hiervan gebruik maken. Hij kan de bal direct bij de lopende of passende spelers in je team bezorgen. Een keeper met een goede trap (bijvoorbeeld Ederson ) kan de bal zelfs direct over de verdediging van de tegenstander leggen. Zorg er dan wel voor dat je spits daar rekening mee houdt (diepe spits of afmaker-rol).
In balbezit kiezen we voor een hoger tempo. Hou er rekening mee dat als je kiest voor een aanvallende teammentaliteit het tempo standaard al hoger is. Verder kiezen we voor ‘meer dieptepasses’ om de ruimtes tussen de linies en achter de verdediging te benutten. Het aanvinken van ‘voetballend uitverdedigen’ lijkt misschien contradictorisch voor een countertactiek. Het zorgt er echter voor dat de ballen niet blind naar voren worden geschoten voordat er voldoende spelers aanwezig zijn. ‘De verdediging opzoeken’ kan als extra worden gekozen, maar de keuze van de spelersrollen zal er reeds voor zorgen dat de spelers die het kunnen de dribbel sowieso aangaan. ‘over elkaar heengaan’, ‘geduld opbrengen’ en ‘spelen voor dode spelsituatie’ zijn instellingen die zorgen voor vertraging. Dit gaan we dus niet selecteren.
In het kort
- Ruimte is noodzakelijk voor een goede counter
- Ruimte kun je uitlokken
- Zak niet te ver in
- Gebruik de specifieke kwaliteiten van je keeper
- Voetballend uitverdedigen helpt om verzorgde counters op te zetten
- Tenslotte zijn standaardsituaties van de tegenstander het ideale moment voor een goede counter. De tips en tricks hiervoor werden al besproken in de gids over het instellen van standaardsituaties. Durf jij het aan om een mannetje extra voorin te houden voor de tegenaanval?
Andere tactische gidsen
Standaardsituaties instellen
De tactiek bijsturen tijdens een wedstrijd
Hoe maak je een tactiek?
