Voor aanvang van dit Europees Kampioenschap werden zowel Duitsland als Portugal als titelfavorieten gezien, met als probleem dat de twee elkaar in de halve finale tegen zouden komen en daar uit zouden moeten maken wie in de finale mocht spelen. Het liep allemaal anders. Duitsland bleek niet in staat Kroatië op een remise te houden, waardoor de topper tegen Portugal al in de kwartfinale op het programma staat. De grote vraag is natuurlijk wie er op 19 juni in het Sankt Jakobspark in Basel gaat winnen.
De voorgeschiedenis
Het is ook geen simpele vraag. Het is geen kwestie van San Marino – Duitsland of Portugal – België. Het gaat om twee goede teams die in de laatste twintig jaar tot de besten van Europa horen. In 1984 speelden de twee teams tegen elkaar op het EK in Frankrijk: 0-0. Zestien jaar later stonden de twee in Rotterdam opnieuw tegenover elkaar, met een duidelijke 3-0 overwinning voor de Lusitanen. Beide ploegen eindigden op de tweede plaats in de kwalificatie naar het toernooi, achter respectievelijk Polen en Tsjechië. Portugal stelde vooral teleur met weinig aantrekkelijk spel, kleine overwinningen en een hele reeks aan remises. In eigen huis kon bijvoorbeeld niet gewonnen worden van Servië, Finland, Polen en uit 14 duels werden 27 punten behaald. Duitsland had twee duels minder nodig om aan dat aantal punten te komen en scoorde maarliefst 35 doelpunten en kreeg er slechts zeven tegen. Dat Duitsland achter Tsjechië eindigde komt door uitglijders in de vorm van remises tegen Cyprus en Wales.
Op het EK zijn die rollen echter weer omgedraaid. Beide ploegen wonnen hun eerste duel met 2-0, maar waar Portugal daarna soeverein Tsjechië opzij zette, zagen 82 miljoen Duitsers hun ploeg zeer stroef opereren en verliezen tegen Kroatië. Zelfs in het laatste groepsduel tegen Oostenrijk kon Duitsland geen indrukwekkende partij op de mat leggen. Gebaseerd op de afgelopen twee weken lijkt Portugal daarmee meer kans te hebben, maar zoals altijd moeten we de Duitsers niet onderschatten. Mocht die klik er plotseling weer zijn, dan kan Portugal net zo goed van de mat worden geveegd.
De verwachting
Laten we eerst eens kort kijken naar wat we vanuit MU en FM allemaal kunnen zeggen. Bij de poll die inmiddels al weken gaat, wie er kampioen wordt, heeft Duitsland 17,49% van de stemmen gekregen. Portugal moest het doen met slechts 10,49%. Een recenter geopende discussie hier, behandelt het toernooi na de groepsfase. Een snelle telling in het nog kleine topic leert dat de stemmen vrij evenwichtig verdeeld zijn met vier stemmen voor Portugal en drie voor Duitsland. Als we dit artikel met onze vijftig simulaties er bij halen, dan moeten we concluderen dat Duitsland doorgaat. In FM08 kwam Duitsland in 74% van de gevallen verder dan de kwartfinale, en Portugal slechts in 70% van de gevallen. Zouden we de resultaten uit de simulaties op deze manier beoordelen, dan heeft Duitsland dus net iets meer kans.
De tactiek
Op basis van de voorgeschiedenis mag Duitsland toch wel als de underdog gezien worden. Met Portugal dan automatisch als favoriet, is het logischer om te bekijken wat Duitsland moet doen om door te komen. Portugal heeft een sterk team en moet eigenlijk gewoon haar eigen spelletje spelen om door te komen. Wil Duitsland dit verhinderen, dan zal het zich wat moeten aanpassen aan de tegenstander.
Spitsenprobleem
Ten eerste moeten ze Cruyffiaans meer doelpunten maken dan de tegenstander. Dat betekent een hoge effectiviteit voorin. Klose bewijst al jaren een killer te zijn, vooral op de grote toernooien. Ondanks dat hij dit EK nog geen doelpunt heeft gemaakt, mag Duitsland verwachten dat hij er staat wanneer het moet. De vraag is vooral wie er naast hem komt te staan. Mario Gomez heeft dit seizoen bij Stuttgart wederom bewezen een echte killer te zijn, maar dit EK zijn de prestaties van de Schwab niet erg bijzonder. De beste keus zou Podolski zijn, die als linker middenvelder toch al drie keer scoorde en in een complementaire rol om Klose heen kan spelen. Het is echter onduidelijk of zijn fysieke toestand het toelaat. Daarna wordt het vervelend. Kuranyi is niet echt een topspits, maar Neuville is simpelweg te oud. Daarmee zijn we door de spitsen heen. Is Podolski niet fit, dan wordt het dus teruggrijpen op niet presterende spitsen als Gomez of Kuranyi, of misschien een snelle bliksemafleider als Odonkor erbij halen.
Miroslav Klose:
De zone
Het grootste probleem is echter de creativiteit bij Portugal. Er mag dan wat onenigheid heersen op het middenveld, maar zelfs wanneer ze niet eensgezind en in vorm zijn kunnen spelers als Cristiano Ronaldo, Deco, Quaresma, Moutinho en zelfs Simão nog behoorlijk lastig zijn. Deze visie wordt gedeeld door een behoorlijk aantal Duitsers. Legende Franz Beckenbauer zei al dat Duitsland het behoorlijk lastig zou krijgen, ook al is het niet kansloos. Jens Lehmann liet weten dat Cristiano Ronaldo de man is die het verschil kan maken. Jürgen Klinsmann vertelde de Portugese pers dat het niet alleen deze speler is, maar het hele elftal dat grote kwaliteiten bezit die in toom gehouden moeten worden. Bovendien vindt hij dat dit niet in een één-tegen-één zou kunnen, hetgeen ons meteen naar zoneverdediging brengt. Het is geen onlogische gedachte. Heb je één creatieve middenvelder die het spel maakt, dan kun je daar een kuitenbijter op zetten die hem overal naartoe volgt en hem uit de wedstrijd haalt. Portugal zal er echter minimaal twee of misschien zelfs meer opstellen. De zone wordt daarmee, zoals Klinsmann zei, de enige oplossing.
Laten we eerst de eigenschappen van twee van Portugal’s sleutelspelers bekijken: Deco en Cristiano Ronaldo. Deco’s creativiteit is hoog, net als zijn dribbelkunsten, passes en afstandsschoten. Snel is hij niet, en omdat hij niet de beste conditie heeft zal hij niet altijd op de volle 100% spelen. Cristiano Ronaldo is heel erg snel, heeft een zeer gave techniek en dribbelt als de beste. Hij is kopsterk en kan ook met zijn voeten goed doelpunten maken. Wat doe je als je met Duitsland tegenover Portugal staat? Het centrale verdedigingsduo Metzelder – Mertesacker biedt perspectief. Cristiano Ronaldo is een goede kopper, maar dit is alleen gevaarlijk in de buurt van het doel. Mertesacker is 1.98m groot en kan goed koppen en springen. Bovendien is zijn positiespel behoorlijk goed. Binnen de zestien zal hij er voor moeten waken dat hoge ballen niet op doel gekopt kunnen worden. De grote vraag is wie er controlerend op het middenveld komen en wie de rechtsbackpositie in gaat vullen.
Deco:
Cristiano Ronaldo:
Controlerende middenvelder
Tot nu toe heeft altijd Frings op het middenveld gestaan. Frings is redelijk snel, heeft een topconditie, werkt hard, anticipeert juist en maakt vaak de juiste beslissingen. Dat zijn ook de dingen die hij nodig heeft om zijn gebrek aan verdedigende kwaliteiten als mandekking en tackelen goed te maken. Er is alleen één probleem. Het meedoen van Frings is onwaarschijnlijk doordat hij een rib heeft gebroken. Sebastian Schweinsteiger wordt genoemd als zijn vervanger, en die heeft wel wat verdedigende kwaliteiten. Maar buiten het feit dat Schweinsteiger een aanvallend ingestelde speler is, mist hij snelheid, anticipatie, concentratie, beslissingsvermogen en is hij ook niet al te best in positiespel, toch niet onbelangrijk in een zonesysteem. Als dit niet ergens anders gecompenseerd wordt, is het opstellen van Schweinsteiger hetzelfde als het openstellen van het middenveld. Maar wat kan Duitsland dan wel doen? Simon Rolfes is een andere controlerende middenvelder. Ook hij mist de kwaliteiten om Cristiano Ronaldo in de tang te houden en ook Deco lijkt een maatje te groot. Een ander alternatief zou misschien Tim Borowski zijn, maar bij hem ziet het er niet veel beter uit. Frings is verreweg de beste optie om stofzuiger te spelen, met de kwaliteiten om Deco uit te schakelen en Cristiano Ronaldo te hinderen, maar met zijn afwezigheid lijkt het er op dat Duitsland simpelweg niet genoeg goede spelers heeft om dit op te vangen. Wie er ook komt te staan en wie de taak ook krijgt, hij zal boven zich uit moeten stijgen om het Portugese middenveld te stoppen.
Rechtsback
Er is al het één en ander geprobeerd dit toernooi. We kunnen er vanuit gaan dat de rechtsback van Duitsland veel te maken zal krijgen met Cristiano Ronaldo. Er zijn grofweg drie kandidaten voor de positie, waarvan er twee een voornaam als achternaam gebruiken: Lahm, Fritz en Friedrich. Intuïtief zou je Arne Friedrich als de meest verdedigende van de drie aanwijzen en hij biedt ook het beste perspectief. Friedrich is redelijk snel, wat handig is tegen Cristiano Ronaldo, en zou het verschil kunnen compenseren met zijn anticipatie, positiespel, concentratie en gave tackles. Bovendien is Friedrich ongeveer even lang als Cristiano Ronaldo en kan hij redelijk koppen, wat hem nuttig kan maken als hulpje voor Mertesacker. De tweede optie, Lahm, zit Friedrich op de hielen en heeft kwaliteiten in vrijwel hetzelfde gebied. Het grote verschil bedraagt echter 15 centimeter in lengte. Met zijn opbouwende kwaliteiten kan Lahm misschien meer iets zijn voor de andere flank. De derde optie, Clemens Fritz, is een gok. Fritz maakt nog geen erg sterke indruk dit EK, maar heeft al bewezen over behoorlijke aanvallende kwaliteiten te beschikken. Juist omdat hij eerder een vleugelverdediger is, kan het echter gevaarlijk zijn. Scolari zal niet zo gek zijn Cristiano Ronaldo te bevelen zijn man tot aan de achterlijn te volgen, dus aanvallend kan het wat opleveren. Gaat het fout, dan zou Ronaldo zomaar ineens vrij spel kunnen hebben. Fritz bezit wederom de snelheid, maar mist de verdedigende souplesse en expertise. Waar de positie van controlerende middenvelder een vraagteken blijft, zou ik voor rechtsback willen adviseren: een verdedigend ingestelde Arne Friedrich.
Conclusie
Portugal is favoriet, simpel. Willen de Duitsers een kans maken, dan moeten ze als team nagenoeg perfect opereren en keihard werken, of hopen op een off-day van Portugal. Maar goed, als Duitsland ergens goed in is, is het teamwork en keihard werken…
