100 jaar FM simuleren zorgt voor een enorme schat aan verrassende winnaars, nieuwe legendes en onbreekbare records. Allemaal leuk en aardig maar wat heb je hier aan in je eigen save? In deze spin-off van onze 100 jaar simulatie zorgen we voor inzichten die ook in je eigen save van pas komen. Vandaag deel 2: De (on)zin van de play-offs.
Play-offs zorgen vaak voor iconische momenten. De kreet “DEENEEY!” is in het geheugen van menig voetbalfan gegrift.
Ook in eigen land leveren de play-offs vaak spectaculaire momenten op. Zo speelden Go Ahead Eagles en RKC Waalwijk enige jaren terug nog een gedenkwaardige 4-5.
Aan de andere kant van het verhaal heb je de critici op de play-offs. De resultaten van een heel seizoen worden betekenisloos en in een paar wedstrijden wordt je lot bepaalt. Zo eindigde Sheffield Wednesday in 2015-16 maar liefst 15 punten achter Brighton & Hove Albion maar won het wel in de halve finale van de play-offs.
Met andere woorden, zijn de play-offs overbodig en kunnen de competities net zo goed een extra directe promotieplaats toekennen of is er wel degelijk een grote kans op verrassingen? Dat zoeken we vandaag uit.
Frankrijk en Duitsland
De play-offs in Frankrijk en Duitsland zijn zeer eenvoudig. De derde van onder van het hogere niveau speelt uit en thuis tegen de nummer drie van het lagere niveau. De winnaar legt beslag op het laatste plekje op het hogere niveau. In alle vier de onderzochte scenario’s zijn de resultaten vergelijkbaar. De ploeg van het hogere niveau handhaaft zich in ongeveer twee van de drie seizoenen.
In Frankrijk is er tussen de Ligue 1 en de Ligue 2 wel iets bijzonders aan de hand. In deze play-offs spelen de nummers vijf en vier van het tweede niveau eerst nog tegen elkaar voor het recht om tegen de nummer drie te spelen. De winnaar van dat tweede tweeluik speelt vervolgens tegen de nummer zestien van de Ligue 1. Verrassend genoeg zorgt dat ervoor dat van de 29 keer dat de ploeg uit de Ligue 1 degradeert dit plekje twee keer zo vaak overgenomen wordt door de nummer vijf van het tweede niveau dan de nummer vier (tien om vijf). De andere negentien keer dat er een wisseling plaatsvindt is dit de nummer drie van de Ligue 2.
Engeland
Aan de andere kant van de Noordzee werken de play-offs net iets anders. Daar is het niet mogelijk om je via het toetje van het seizoen alsnog te redden. Daar is puur en alleen de laatste promotie plek beschikbaar. In de Football League nemen daarvoor vier teams het tegen elkaar op. Het best geplaatste team speelt tegen het als vierde geplaatste team uit en thuis en de nummers twee en drie geplaatst doen hetzelfde. Vervolgens nemen de winnaars het op Wembley tegen elkaar op in een enkel duel.
In de National League werkt het net wat anders. Daar doen zes teams mee aan de play-offs. De nummer twee en drie hebben een vrijstelling voor de eerste ronde terwijl de nummer vier de nummer zeven van de plaatsing ontvangt en de nummer vijf de nummer zes. De winnaars van die duels gaan vervolgens op bezoek bij het beste (de winnaar van het duel tussen vijf en zes) en het tweede team van de plaatsingslijst (de winnaar van vier tegen zeven). De winnaars daarvan maken vervolgens in de finale uit wie er promoveert.
Wat hier opvalt is dat plaatsing voor de play-offs het belangrijkste is, wanneer je aan de play-offs begint kan er van alles gebeuren. Het beste voorbeeld is de League Two waar de nummer vier van het reguliere seizoen slechts een keer vaker promoveert dan de nummer zeven. Ook hier is de National League weer de uitbijter. Doordat de nummer twee en drie van de competitie de eerste ronde mogen overslaan en daarnaast ook nog een thuisvoordeel hebben in de halve finale promoveert een van beide teams in ruim zeventig procent van de gevallen.
Spanje
In Spanje zijn de play-offs vergelijkbaar met die in de Engelse Football League. Op het tweede niveau zijn deze zelfs identiek aan de Engelse variant. Een niveau lager is net iets anders. Die trede van de piramide is gesplist in twee competities. Ook hier plaatsen vier teams per competitie zich voor de play-offs. Wel wordt er gekruist met de andere competitie. Dus de nummer1 van groep 1 speelt tegen de nummer vijf van groep 2 en omgekeerd. De nummers drie en vier kruisen eveneens. De overwinnaars spelen een volgend tweeluik waarna er twee promotietickets klaarliggen. Zo kan het dus voorkomen dat er twee teams uit een competitie promoveren. Sterker nog, teams uit groep 2 promoveerden in de play-offs 36,9% vaker dan teams uit groep 1 (115 om 84).
In tegenstelling tot in Engeland lijkt hier een hogere klassering wel een verschil te maken. Maar ook hier is een verklaring voor. Wanneer het na 180 minuten gelijk staat gaat het hogergeplaatste team namelijk door naar de volgende ronde. Op de lange termijn, en dat is 100 jaar wel, levert dat dus een significant effect op.
België
Zoals algemeen bekend zijn ze in België wel fan van play-offs. Voor dit onderzoek worden er twee uitgelicht. Allereerst de kampioensgroep. Het zal niemand verbazen dat een goede uitgangspositie essentieel is voor je titelkansen. In de 99 seizoenen dat de kampioensgroep uit tien wedstrijden bestond (in 2022/23 streden slechts vier teams om de titel) werd de landstitel slechts negen keer gewonnen door een team dat niet bij de eerste twee teams stond na dertig wedstrijden. Acht keer won de nummer drie alsnog de landstitel. De goede rekenaar weet dat er dan nog een titel te vergeven is en die ging naar de nummer vier. Als je als nummer vijf of nummer zes dus alsnog de landstitel pakt doe je iets wat in 100 jaar FM nog nooit is voorgekomen.
Onderin wordt er via play-offs bepaalt wie er volgend jaar uitkomt op het hoogste niveau. Volgens het Engelse systeem nemen de beste vier ploegen die nog niet verzekert zijn van promotie, en wel in aanmerking komen, van het tweede niveau tegen elkaar op. De winaar daarvan speelt tegen de nummer veertien om het laatste plekje in de Pro League. De bevindingen in België sluiten aan bij wat we eerder hebben gezien. Plaatsing voor de play-offs is het belangrijkste en daarna kan het alle kanten op. Mocht je de gelukkige zijn die door deze eerste fase heen is gekomen dan heb je alsnog maar een kans van ongeveer een op drie om te promoveren. Ook dit komt weer overeen met de eerder in dit onderzoek gedane bevindingen in Frankrijk en Duitsland.
Nederland
Met Nederland bewaren het misschien wel bizarste systeem voor het laatst. Dat komt vooral door de periodetitels in de eerste divisie. Hiermee kan je met negen goede wedstrijden al kans maken op een ticket voor de eredivisie. Ook moet hier, in tegenstelling tot in de andere onderzochte landen, de ploeg van het hogere niveau twee rondes overleven om zich te handhaven. Dit zorgt ervoor dat de resultaten hier anders zijn dan verderop in het onderzoek. Zo handhaaft de nummer zestien van de eredivisie zich maar 49x. Daarachter laat de beste ploeg uit de eerste divisie zijn competitiegenoten ver achter zich door 18x te promoveren, in bijna 40% van de gevallen wordt het vrijgekomen plekje dus opgenomen door deze ploeg. Tot slot kom ik nog even terug op de periodetitels. Die zorgen voor twee vreemde uitschieters naar de onderkant. Hoewel er slechts zes eerste divisie teams meedoen aan de play-offs kan je dus nog lager eindigen in de stand. Zo is een keer het als zevende geplaatste team alsnog gepromoveerd. Het kan echter nog bizarder, in 2096 wordt Roda JC 13e in de eerste divisie. Puur en alleen kijkend naar de eindstand zouden ze als tiende geplaatst moeten zijn voor een play-off waar slechts zes plekken te vergeven zijn. Toch weten de Limburgers te promoveren. Dat is nou de charme van de play-offs!
Mocht je dit een leuk artikel vinden laat het dan zeker weten op ons forum. Wil je bovendien nog andere dingen onderzocht zien worden in deze serie? Ook dan zouden we het leuk vinden als je het laat weten.
Eerder in deze spin-off serie verschenen:
FM 100 jaar later onderzocht: Puntenaantallen
Uit de hoofdserie:
Jupiler Pro League
Wereldkampioenschappen
Bundesliga
Serie A
Ligue 1
La Liga
